درباره نقشه برداری

تعیین موقعیت نسبی نقاط واقع در سطح زمین و یا نزدیک به آن هدف اصلی نقشه‌برداری است. از این تعریف ساده چنین استنتاج می‌شود که هدف، تعیین مختصات نقاط در سه بعد است. در بعضی موارد، برای تعیین موقعیت، بعد زمان نیز مورد توجه قرار می گیرد (سنجش های نجومی و نقشه برداری ماهواره ای).مختصات مطلوب می تواند مختصات دکارتی Z,Y,X و یا مختصات عرض و طول جغرافیایی باشد.

معمولاً عملیات نقشه‌برداری شامل دو مرحله برداشت (یا اندازه‌گیری) و محاسبه و ارائه نتایج کار است. در مرحله اندازه گیری، از وسایل و دستگاه‌ها و نیز روش های مختلفی استفاده می‌شود تا داده‌های لازم برای مرحله دوم بدست آید. نتایج کار به صورتهای آنالوگ (نقشه، مقاطع طولی و عرضی و ...) و یا ارقامی ( مانند جدول‌ها، مدل‌های رقمی زمین) ارائه می‌گردد.

در نقشه برداری از مناطق کوچک اثر کرویت زمین تقریباً ناچیز است و می توان زمین را در منطقه کوچکی مسطح در نظر گرفت. در مواقعی که زمین را مسطح فرض کنیم روش نقشه‌برداری مسطحه نامیده می‌شود این فرضیه مادامیکه سطح منطقه مورد نظر از چند صد کیلومتر مربع تجاوز نکند قابل قبول است. نقشه‌برداری مسطح برای کارهای مهندسی، معماری، شهرسازی، باستانشناسی، کارهای ثبت و املاکی، تجاری، اکتشافی بکار می‌رود. براي نمايش اطلاعات جمع‌اوري شده در نقشه‌برداري از سيستم تصوير استفاده مي‌گردد.

آموزش نقشه برداری

نقشه‌برداری در سطوح گوناگون آموزش داده می‌شود. داوطلبان ورود به این رشته باید در ریاضیات (هندسه، مثلثات) و فیزیک دوره دبیرستان قوی باشند و نیز علاقه‌مندی و آمادگی جسمی لازم برای کارهای صحرایی را دارا باشند.

بعضی دروس تخصصی این رشته عبارت‌اند از: راه سازی، تئوری خطاها، نقشه‌برداری، ژئودزی (جهت تعیین شکل زمین)، فتوگرامتری، کارتوگرافی، هیدروگرافی (نقشه‌برداری از بستر دریا)، پروژه و کارآموزی میباشند.

امکان ادامه تحصیل در این رشته تا حد دکتری در ایران موجود است. [سازمان نقشه‌برداری كشور] ،سازمان مديريت و برنامه‌ريزي، وزارت راه و ترابری،‌ وزارت نفت، سازمان آب، سازمان بنادر و کشتیرانی،‌ اداره جغرافیایی ارتش و سپاه و بخش خصوصی از جمله محلهای جذب فارغ‌التحصیلان این رشته است.

شاخه‌ها

به علت وسعت زیاد نقشه‌برداری تقسیمات مختلفی برای آن در نظر گرفته اند:

1- ژئودزی: برای تعیین و بررسی شکل و ابعاد زمین

2- توپوگرافی: برداشت و نمایش شکل زمین و محاسبه مساحت وارتفاع هدف اصلی آن تهیه ی نقشه های ارتفاعی است

3- فتوگرامتری: تهیه ی نقشه با عکس برداری زمینی ،هوایی یا ماهواره ای

4- کارتوگرافی: مراحل ترسیم نقشه را گویند تنها بخش نقشه برداری است که هنر در آن دخیل است

5- سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS): در این سیستم همه اطلاعات به صورت مکان مرجع دسته بندی می شوند و کاربردهای فراوانی دارد از جمله ذخیره، بازیابی، به هنگام سازی و پردازش داده های مکانی به منظور اتخاذ یا پشتیبانی یک تصمیم برای حل یک مسئله به بهترین روش و کمترین هزینهرا ممکن می سازد.6- سنجش از دور (RS): جمع‌آوری اطلاعات از عوارض سطح زمین، بدون تماس فیزیکی بیشترین اتکای آن به تصاویر ماهواره ای است

7- كاداستر: نقشه برداری ثبتي و يا نقشه برداري كه ارزش حقوقی داشته باشد

8- آب‌نگاري:یا همان هیدروگرافی تهیه نقشه و دادهای مکانی از ژرفای آبها

رشته های مختلف نقشه برداری

1-نقشه برداری مسیر: برای طرح و پیاده کردن مسیرها از قبیل راه و راه آهن و کانال کشی و غیره استفاده می گردد.

2-نقشه برداری زیرزمینی: موضوع آن برداشت یا پیاده کردن نقشه های تونل و معادن و غیره است.

3-نقشه برداری هیدروگرافی: به منظور داشتن موقعیت عمق دریاها و رودخانه ها جهت عبور و مرور کشتی ها استفاده می شود.

4-نقشه برداری نظامی: برای تهیه نقشه های نظامی و تعیین نقاط استراتژیکی و دفاعی مورد استفاده قرار می گیرد.

5-نقشه برداری ثبتی: که هدف آن تعیین حدود اراضی و مساحت قطعات ملکی است.

6-نقشه برداری شهری:برای تهیه و اجرای طرحهای جامع و تفصیلی و هادی شهرها به کار می رود.

زمینه کاری این رشته :

دانش آموختگان رشته نقشه بردای در هر مقطعی اعم از دیپلم به بالا به سرعت جذب بازار کار می شوند . به دلیل اهمیت این رشته در کارهای عمرانی و محاسبات سنگین ریاضی و تئوری خطاها کسب مدرک در این رشته کار آسانی نیست . از این رو دانشجویان این رشته حتی در هنگام تحصیل نیز با پیشنهادات کار فراوانی روبرو می شوند .